To vreslarisa.gr επισκέφτηκε το ιατρείο του Μαιευτήρα-Χειρουργού Γυναικολόγου κ. Θωμά Ρετσιάνη (Παναγούλη 18) και ο κ. Θωμάς Ρετσιάνης απάντησε στις ερωτήσεις μας για γυναικολογικά θέματα υγείας.
Ποιά είναι η κατάλληλη ηλικία για την πρώτη επίσκεψη στο γυναικολόγο;
Η πρώτη επίσκεψη μιας γυναίκας στο γυναικολόγο, μπορεί να είναι συμβουλευτικού χαρακτήρα, χωρίς απαραιτήτως να υπάρχει κάποιο ιατρικό πρόβλημα. Το ιδανικό θα ήταν να πραγματοποιηθεί πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής της γυναίκας,οπότε μιλάμε για μια ηλικία συνήθως πριν τα 18 έτη. Δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στο ιστορικό, τόσο το ατομικό, όσο και το οικογενειακό,συζητάμε για θέματα που σχετίζονται με την έμμηνο ρύση, τις γόνιμες ημέρες, τους τρόπους αντισύλληψης και την αποτελεσματικότητά τους, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και τους τρόπους πρόληψης, καθώς και θέματα διατροφής, ελέγχου του σωματικού βάρους και άσκησης. Φυσικά, ελέγχεται εαν έχει γίνει εμβολιασμός έναντι του ιου των ανθρωπίνων θηλωμάτων HPV και προχωρούμε στον εμβολιασμό στην περίπτωση που δε διενεργήθηκε νωρίτερα. Οι περιπτώσεις που θα χρειαστεί νωρίτερα εξέταση, αφορούν σε ένα ευρύ φάσμα παθολογικών καταστάσεων, με τις οποίες ασχολείται ο κλάδος της παιδικής και εφηβικής γυναικολογίας.
Τί ακριβώς είναι το εμβόλιο για τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας και πότε πρέπει να γίνεται;
Οι HPV σχετιζόμενες λοιμώξεις είναι οι πιο συχνές σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις και υπολογίζεται πως μέχρι και 8 στις 10 γυναίκες και 5 στους 10 άντρες θα μολυνθούν έστω και μία φορά στη ζωή τους από έναν ή περισσότερους υποτύπους του ιού. Οι HPV έχουν συσχετιστεί αιτιολογικά με καλοήθεις και κακοήθεις νόσους και βάσει αυτού έχουν κατηγοριοποιηθεί σε χαμηλού και υψηλού κινδύνου. Έτσι, οι υπότυποι 6 και 11 σχετίζονται με τα κονδυλώματα(γεννητικά και σε άλλες περιοχές όπως η στοματική κοιλότητα) και άλλες νόσους όπως η θηλωμάτωση του λάρυγγα, καθώς και με χαμηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας που όμως δεν έχουν δυναμικό εξέλιξης σε καρκίνο. Αντιθέτως, οι υπότυποι 16,18,31,33,45 και άλλοι (πάνω από 15 συνολικά) σχετίζονται με καρκίνο τραχήλου της μήτρας, καρκίνο κόλπου και αιδοίου στις γυναίκες, καρκίνο του πέους στους άντρες, καθώς και καρκίνο του πρωκτού, του στοματοφάρυγγα, του στόματος και του λάρυγγα σε άντρες και γυναίκες. Υπολογίζεται πως περίπου το 5% των καρκίνων συνολικά έχει αιτιολογική συσχέτιση με τους HPV υψηλού κινδύνου με σαφή υπεροχή του 16 κυρίως και του 18.
Ειδικότερα, στον καρκίνο τραχήλου της μήτρας ανευρίσκεται πρακτικά σε όλες τις περιπτώσεις υψηλού κινδύνου υπότυπος HPV και σε ποσοστό περίπου 70% είναι ο 16 και ο 18. Οι υψηλού κινδύνου HPV είναι λοιπόν ο αναγκαίος αιτιολογικός παράγοντας στην καρκινογένεση στον τράχηλο της μήτρας. Όμως, παρόλο που όλες οι γυναίκες με καρκίνο τραχήλου της μήτρας έχουν υψηλού κινδύνου HPV, αυτό δε σημαίνει πως όλες οι γυναίκες που μολύνονται κάποια στιγμή από υψηλού κινδύνου HPV θα εμφανίσουν και καρκίνο,αντιθέτως μόνο σε ένα μικρό ποσοστό θα εμφανίσουν υψηλού βαθμού αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας και σε ακόμα μικρότερο ποσοστό θα αναπτύξουν καρκίνο και αυτό σε βάθος δεκαετίας έως και πάνω από εικοσαετίας αν δεν ελεγχθούν ποτέ.
Με βάση τα παραπάνω και την πολύ καλά μελετημένη φυσική ιστορία της νόσου από την μόλυνση μέχρι την καρκινογένεση και μιας και δεν υπάρχει θεραπεία για τον HPV (θεραπεύουμε μόνο τη νόσο που προκαλεί), έχει αναπτυχθεί η δευτερογενής πρόληψη η οποία περιλαμβάνει τον πληθυσμιακό έλεγχο με τεστ Παπανικολάου, το HPV-DNA τεστ που έχει θέση και στον πληθυσμιακό έλεγχο, και την κολποσκόπηση με στόχο όλων αυτών να εντοπισθούν εγκαίρως αλλοιώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο και να θεραπευτούν πλήρως.
Με το εμβόλιο κατά του HPV μιλάμε πλέον και για πρωτογενή πρόληψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας. Είναι το πρώτο εμβόλιο στην ιστορία των εμβολίων που προλαμβάνει με άμεσο τρόπο καρκίνο.
Ο ιδανικός χρόνος εμβολιασμού είναι πριν την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, όταν το άτομο δεν έχει μολυνθεί από κανένα υπότυπο του ιού. Επίσης, η ανοσιακή απάντηση σε μικρή ηλικία φαίνεται να είναι ισχυρότερη. Αυτό δε σημαίνει πως μετά δεν υπάρχει όφελος, γιατί ακόμα και αν το άτομο έχει ήδη μολυνθεί από έναν υπότυπο, προστατεύεται από τους υπολοίπους. Επιπλέον έχει φανεί αποτελεσματικότητα και όφελος του εμβολιασμού και σε γυναίκες από 26 έως 45 ετών, σε γυναίκες που είχαν στο παρελθόν μόλυνση από υπότυπο του εμβολίου αλλά είναι τώρα αρνητικές, καθώς και σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για υψηλόβαθμη αλλοίωση του τραχήλου της μήτρας. Μέχρι την ηλικία των 15 ετών, γίνεται σε 2 δόσεις, ενώ μετά τα 15 έτη σε 3 δόσεις. Ο εμβολιασμός μπορεί να ξεκινήσει στα 11 έτη στην Ελλάδα (στα 9 έτη βιβλιογραφικά). Σημειώνω εδώ, πως μέχρι την ηλικία των 18, το εμβόλιο χορηγείται δωρεάν από τα ταμεία.
Είναι ασφαλές το εμβόλιο;
Το εμβόλιο είναι ασφαλές. Μέχρι σήμερα έχουν διανεμηθεί πάνω από 170.000.000 δόσεις και επίσημοι κρατικοί φορείς και οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π.Α.(FDA) και ο Ευρωπαικός Οργανισμός Φαρμάκων (EMEA) αξιολογούν καθημερινά το προφίλ ασφάλειας του εμβολίου. Όλες οι επίσημες θέσεις των οργανισμών αυτών είναι πως η χορήγηση του εμβολίου είναι ασφαλής. Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι οι τοπικές αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης στον δελτοειδή μυ (πόνος, ερυθρότητα, οίδημα), ο πονοκέφαλος, το πυρέτιο, η ναυτία, η αρθαλγία και η ζάλη – λιποθυμία (σύσταση να παραμένει η εμβολιασθείσα ξαπλωμένη ή καθιστή για 15 λεπτά μετά τον εμβολιασμό). Η μόνη σοβαρή παρενέργεια μπορεί να είναι η αλλεργική αντίδραση, όπως άλλωστε μπορεί να συμβεί με οποιοδήποτε φάρμακο, αλλά είναι εξαιρετικά σπάνια. Επιπλέον, ο εμβολιασμός δε φαίνεται να τροποποιεί τη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων κοριτσιών.
Πότε πρέπει μια γυναίκα να κάνει Τεστ Παπανικολάου;
Όπως προαναφέρθηκε, το τεστ Παπανικολάου διενεργείται στα πλαίσια της πρόληψης του καρκίνου της μήτρας (δευτερογενής πρόληψη). Μετά τα 21 έτη, κάθε γυναίκα που έχει ξεκινήσει σεξουαλικές επαφές, πρέπει να ελέγχεται. Ο επανέλεγχος, εφόσον δεν υπάρχει παθολογία, δεν χρειάζεται να γίνει νωρίτερα από το έτος. Μετά τα 29 έτη, στον προληπτικό έλεγχο μπορεί να προστεθεί και το HPV DNA test, το οποίο αυξάνει την ευαισθησία ανίχνευσης βλάβης. Να τονίσω πως το πλάνο και η συχνότητα των μεθόδων πρόληψης μπορεί να διαφέρουν σε κάποιες χώρες και πως οι κατευθυντήριες οδηγίες αλλάζουν ανάλογα με τα καινούρια επιστημονικά δεδομένα, για αυτό το λόγο η γυναίκα πρέπει πάντα να συμβουλεύεται το γυναικολόγο της και να ενημερώνεται σωστά και υπεύθυνα, λαμβάνοντας μια εξατομικευμένη συμβουλή, διαδικασία που ισχύει και στο θέμα της μαστογραφίας, στο οποίο ειδικά, όλοι οι ιατρικοί οργανισμοί, ανεξαρτήτως των τελικών οδηγιών τους,συμφωνούν πως η συζήτηση του ιατρού με την ασθενή μπορεί να συνδιαμορφώσει το πλάνο του προληπτικού ελέγχου.
Τι πρέπει να προσέχει μία γυναίκα,όταν επιθυμεί να μείνει έγκυος; Πρέπει να κάνει κάποιες εξετάσεις;
Μία γυναίκα που δεν έχει ιδιαίτερα προβλήματα, τόσο γυναικολογικά, όσο και γενικότερα προβλήματα υγείας, και δεν παρουσιάζει επιβαρυντικό ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό, δεν χρειάζεται να προβεί σε κάποιον πολύ εξειδικευμένο έλεγχο γονιμότητας, παρα μόνο σε έναν τυπικό προγεννητικό, κλινικό και υπερηχογραφικό έλεγχο. Αν προγραμματίζει εγκυμοσύνη στο άμεσο μέλλον, το ιδανικό θα είναι να ξεκινήσει απο πριν να λαμβάνει φυλλικό οξύ και βιταμίνη D, βιταμίνες που θα συνεχίσει να παίρνει και κατά τη διάρκεια της κύησης. Εξίσου σημαντικό ρόλο έχουν η σωστή, πλήρης και ισορροπημένη διατροφή, ο έλεγχος του σωματικού βάρους,η άσκηση, καθώς φυσικά και η διακοπή του καπνίσματος. Εννοείται πως σε περιπτώσεις που υπάρχουν θέματα με την ηλικία της γυναίκας, με γνωστά γυναικολογικά ή άλλα προβλήματα υγείας, με φάρμακα που ήδη λαμβάνει η γυναίκα, καθώς και όταν υπάρχουν ενδείξεις υπογονιμότητας, τότε διενεργείται ο εξειδικευμένος ενδεδειγμένος έλεγχος.
Αναφέρετε συχνά τη διατροφή,το σωματικό βάρος και την άσκηση.Γιατί;
Όλα αυτά μαζί με τη διακοπή του καπνίσματος,αποτελούν απλά και χωρίς κόστος μέτρα που έχουν ευεργητικά αποτελέσματα. Έτσι, σημαντικός είναι ο ρόλος τους στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις η άσκηση και η επίτευξη του ιδανικού σωματικού βάρους είναι "θεραπευτικά" και η έμμηνος ρύση σταθεροποιείται. Στο θέμα του HPV επίσης, η διακοπή του καπνίσματος και η λήψη κάποιων συμπληρωμάτων διατροφής, όπως το σελήνιο, η βιταμίνη C και άλλα, βοηθούν στην αύξηση της άμυνας του οργανισμού και στην καταπολέμηση του ιου. Επιπλέον, όπως είπαμε και προηγουμένως, όλα τα μέτρα αυτά βοηθούν τη γυναίκα πρίν την εγκυμοσύνη τόσο στη ευκολία και την ασφάλεια της σύλληψης, όσο και στην ομαλή πορεία της κύησης και του τοκετού αργότερα, καθώς μειώνονται οι πιθανότητες για καταστάσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης και η προεκλαμψία. Και αργότερα στην πορεία της ζωης της γυναίκας, φτάνοντας στην εμμηνόπαυση, πάλι βοηθούν σε τομείς όπως η οστική μάζα, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και φυσικά ο καρκίνος (μαστού, ενδομητρίου, ωοθηκών, τραχήλου κ.α.)
Τι άλλο πρέπει να προσέχει η γυναίκα στη εμμηνοπαυση;
Ο μέσος όρος ηλικίας εμμηνόπαυσης είναι περίπου τα 51 έτη. Πριν την οριστική εγκατάσταση της εμμηνόπαυσης (12 μήνες χωρίς έμμηνο ρύση), μπορεί να υπάρχουν διαταραχές της περιόδου, καθώς και συπτώματα, όπως εξάψεις. Να τονίσω εδώ πως μία γυναίκα στην περιεμμηνοπαυσιακή ηλικία που παρουσιάζει διαταραχές της περιόδου, πάντα πρέπει να εξετάζεται από το γυναικολόγο και να μην αποδίδει τα πάντα στο γεγονός ότι" μπαίνει στην εμμηνόπαυση". Ετσι, μπορούν να προληφθούν ή να διαγνωστούν εγκαίρως νόσοι που μπορεί να "κρύβονται", όπως ο καρκίνος του ενδομητρίου. Ο έλεγχος στην εμμηνόπαυση περιλαμβάνει τη μαστογραφία, την μέτρηση οστικής πυκνότητας, το τεστ Παπανικολάου, τον υπέρηχο και φυσικά την κλινική εξέταση. Γίνεται συμβουλευτική για όλα τα μέτρα πρόληψης καθώς και παραπομπή σε ιατρούς άλλων ειδικοτήτων για τους αντίστοιχο έλεγχο, πχ καρδιολογικός έλεγχος. Ο έλεγχος πρέπει να είναι τουλάχιστον ετήσιος και να εξατομικεύεται κατά περίπτωση.
Ευχαριστώ
Μερικά λόγια για τον κ. Θωμά Ρετσιάνη και το ιατρείο:
Θωμάς Δ. Ρετσιάνης
Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος
Μέλος της Ελληνικής Μαιευτικής και Γυναικολογικής Εταιρείας
Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Παθολογίας Τραχήλου και Κολποσκόπησης με πιστοποίηση στη διαγνωστική κολποσκόπηση
Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Αντιμετώπισης HPV με πιστοποίηση στη θεωρητική κατάρτιση ΗPV
Το ιατρείο βρίσκεται στην οδό Παναγούλη 18 (Πλατεία Ταχυδρομείου) - 5ος όροφος
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2410250005 - 6932252426
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
https://www.facebook.com/gynaikologos.larisa/
